Uzyskiwanie poprawy funkcjonalnej po udarze mózgu przy pomocy neuroprotezy ruchowej

Udar mózgu jest najczęstszą przyczyną niepełnosprawności. Szacuje się, że do 2030 r. w społeczeństwie światowym będzie 70 milionów osób żyjących z konsekwencjami udarów, przy czym większość spośród tych osób będzie w wieku 74–79 lat. Neuroproteza ruchowa jest urządzeniem wspomagającym, które wykorzystuje funkcjonalna elektrostymulację porażonych mięśni w celu ułatwiania czynności codziennych i poprawy szansy na odzyskiwanie funkcji ruchowych. Celem omawianego przeglądu systematycznego Cochrane była ocena wpływu neuroprotezy ruchowej na niezależność w czynnościach codziennych (ADL), funkcję kończyn, uczestnictwo i  jakość życia związaną ze zdrowiem, tolerancję wysiłku, równowagę oraz analiza zdarzeń niepożądanyh związanych ze stosowaniem tego rozwiązania u osób po udarze. Przegląd obejmował 4 badania opublikowane do sierpnia 2019 r. obejmujące 831 osób dorosłych (średni wiek od 53 do 64 lat). We wszystkich badaniach porównywano stosowanie neuroprotezy ruchowej z innym urządzeniem wspomagającym (np. ortozą  AFO).

Stwierdzono istnienie ograniczonych dowodów na brak wpływu zastosowania neuroprotezy przez osoby po udarze na wynik testu Timed Up and Go i i równowagę (dowody o umiarkowanej jakości), prędkość chodzenia i wynik zmodyfikowanego wskaźnika Emory Functional Ambulation Profile oraz tolerancję wysiłku (dowody o niskiej jakości), jakość życia związana ze zdrowiem (dowody o bardzo niskiej jakości), w porównaniu z pacjentów stosujących AFO. Nie stwierdzono różnicy wpływu na szybkość chodu między neuroprotezą motoryczną wykorzystującą elektrody powierzchniowe a urządzeniem z elektrodami wszczepialnymi. W zidentyfikowanych pracach nie oceniano niezależności w codziennych czynnościach. Nie analizowano kosztów zaopatrzenia w neuroprotezę ruchową. Zastosowanie neuroprotezy ruchowej przyniosło podobne ryzyko zdarzeń niepożądanych (upadki), co  AFO (dowody o umiarkowanej i niskiej jakości). Więcej osób, które otrzymały neuroprotezę ruchową, wycofało się z badań niż osób zaopatrzonych w AFO (dowody o niskiej jakości). Ponieważ obecny stan wiedzy nie daje podstaw do jednoznacznego stwierdzenia korzyści lub szkodliwości neuroprotezy ruchowej u osób z udarem mózgu, należy kontynuować badania tego zagadnienia. Potrzeba nowych, prawidłowo zaprojektowanych badań obejmujących większe grupy. Metodologia tych badań powinna uwzględniać zaślepienie zbierania wyników opisujących niezależność w czynnościach codziennych i zdarzenia niepożądane, a także odnotowywać takie parametry jak motywacja do uczestnictwa w badaniu, spełnianie zaleceń, satysfakcja pacjenta. Zrozumienie skuteczności produktów z grupy neuroprotez ruchowych w odniesieniu do aktywności i uczestnictwa wymaga badań urządzeń zaopatrujących zarówno kończyny dolne, jak i górne, pracujących za pomocą elektrod powierzchniowych, jak i wszczepialnych, oraz porównać urządzenia wykorzystujące jako sygnał sterujący bodźce sztuczne, jak i biologiczne (elektromiografia, elektroencefalografia, elektroneurografia). Czytaj więcej...

Czy leczenie farmakologiczne, psychologiczne i stymulacja mózgu może zmniejszyć częstość depresji i objawów depresyjnych po udarze?

Depresja jest trudna do rozpoznania i oceny u osób, które przeżyły udar, głównie dlatego, że niektóre następstwa poznawcze udaru mogą zakłócać ocenę kliniczną w kierunku depresji prowadzona przy pomocy walidowanych narzędzi diagnostycznych.

Zaburzenia nastroju występują u około połowy pacjentów po udarze mózgu, zaś około jedna trzecia z nich ma depresję utrzymującą się przez pierwszy rok lub dłużej po wystąpieniu epizodu udarowego.Patogeneza depresji poudarowej jest przedmiotem kontrowersji. W szczególności trudno jest odpowiedzieć na pytanie, czy depresja po udarze jest bardziej związana z konkretnym uszkodzeniem struktury mózgu czy raczej z psychologiczną reakcją pacjenta na to zdarzenie. Depresja ma negatywny wpływ na proces zdrowienia i odzyskiwania wydolności funkcjonalnej zarówno w sferze poznawczej, jak i funkcjonowania fizycznego, zwiększa obciążenie opiekunów. Wielu pacjentów po udarze mózgu nie jest poddawanych badaniom przesiewowym w kierunku depresji  i / lub jej leczeniu. Fakt ten może w pewnym stopniu zależeć od braku wiedzy na temat bilansu korzyści i ryzyka terapii depresji poudarowej. Zalecane opcje leczenia obejmują trzy główne typy interwencji: farmakoterapia (wpływająca na procesy neurotransmisji synaptycznej w mózgu), psychoterapia (działająca Poprzez identyfikację i modyfikację dysfunkcyjnego myślenia, wzorców emocjonalnych, behawioralnych i relacji z innymi osobami) i neurostymulacja (nieinwazyjna elektryczna lub magnetyczna stymulacja mózgu modyfikuje przekaźnictwo chemiczne poprzez indukowanie przepływu prądu śródmózgowego w celu zwiększenia lub zmniejszenia pobudliwości neuronów w stymulowanym obszarze). Omawiany przegląd Cochrane aktualizuje poprzednie z lat 2004 i 2008.

Autorzy zmierzali do określenia, czy jedna lub więcej z rozważanych interwencji, pojedynczo lub łącznie, może być związana z redukcją chorobowości depresji poudarowej i / lub zmniejszenia intensywności objawów depresyjnych, poprawą funkcjonowania (w tym samodzielności) i jakości życia związanej ze zdrowiem. Poszukiwano również dowodów na bezpieczeństwo terapii i stosownie się do zaleceń terapeutycznych.Obecny Przegląd obejmował 49 badań z udziałem 3 342 pacjentów. W wyniku analizy nie uzyskano dowody o bardzo niskiej jakości, że farmakoterapia lub psychoterapia redukują chorobowość depresji poudarowej. Zidentyfikowano również dowody o bardzo niskiej jakości, że każda z omawianych interwencji, pojedynczo połączenie leczenia farmakologicznego z farmakoterapią lub neurostymulacją redukują objawy depresji. W przypadku nieinwazyjnej stymulacji mózgu dowody te dotyczą jedynie powtarzalnej przezczaszkowej stymulacji magnetycznej (rTMS). Z drugiej strony stwierdzono związek między interwencją farmakologiczną a objawami ubocznymi ze strony ośrodkowego układu nerwowego i przewodu pokarmowego.

Autorzy przeglądu stwierdzają, że obecne dowody „wstępnie wspierają stosowanie leków przeciwdepresyjnych przepisywanych na receptę lub psychoterapii w leczeniu depresji poudarowej, jednak w przypadku leków przeciwdepresyjnych ryzyko objawów ubocznych wymaga ostrożności podczas ich stosowania. Na jakość uzyskanych dowodów jak i możliwość uogólnienia ustaleń wpływ mają ograniczenia metodologiczne. Należą do nich duże różnice czasu między udarem a wejściem do próby między analizowanymi badaniami; wąskie ramy czasowe leczenia i obserwacji po leczeniu oraz nagminne dyskwalifikowanie osób z problemami w zakresie porozumiewania się, zaburzeniami funkcji poznawczych lub wcześniejszą chorobą psychiczną. Z tego względu potrzebne są dalsze badania w celu uzyskania lepszych dowodów na efektywność interwencji w leczeniu depresji poudarowej. Czytaj więcej...