Terapia poznawczo-behawioralna osób cierpiących z powodu szumów usznych
Szumy uszne to wrażenie odbioru dźwięku przy braku zewnętrznego źródła. Objawy opisywane sa jako dźwięk dzwonka, syczenia, bzyczenie, gwizdanie czy skomlenie. Występowanie subiektywnego szumu w uszach szacuje się na 21% w ogólnej populacji dorosłych i do 30% u osób w wieku powyżej 50 lat. Chociaż przyczyna szumów usznych jest złożona, istnieje zgodność co do roli nieprawidłowej aktywności nerwowej i/lub zaburzeń przekaźnictwa w drogach słuchowych i innych obwodach neuronalnych mózgu. Przewlekłe szumy uszne powodują bezsenność, zaburzają zdolności poznawcze (koncentracja, pamięć), funkcje komunikacji, interakcje społeczne oraz powodują negatywne stany emocjonalne (lęk, depresja). Opracowano szereg metod leczenia, od interwencji psychologicznych (poradnictwo, relaksacja, modyfikacja postrzegania szumów usznych, terapie poznawczo-behawioralne), wzbogacania słuchowego (dźwięk), farmakoterapii, elektroterapii i stymulacji magnetycznej, jednak brak jest dowodów na skuteczność terapii powodujących redukcję zaburzeń poznawczych, emocjonalnych i behawioralnych szumów usznych konsekwencje w stopniu istotnie poprawiającym jakość życia.
Terapia poznawczo-behawioralna ułatwia identyfikację i modyfikację dysfunkcyjnych myśli, zachowań i emocji związanych z szumami usznymi. Autorzy omawianego przeglądu Cochrane oceniali wpływ terapii poznawczo-behawioralnej na jakość życia związaną z szumami usznymi, objawy depresji, lęku, negatywną interpretację szumów usznych i działania niepożądane terapii u dorosłych.
Przegląd objął 28 badań (głównie z Europy) opublikowanych przed listopadem 2019 r., w których uczestniczyło ogółem 2733 pacjentów. Kryteria kwalifikacyjne obejmowały przewlekły szum usznego (doświadczany przez co najmniej 3 miesiące) wiek powyżej 18 lat. Uwzględniono randomizowane badania porównujące terapię poznawczo-behawioralną (prowadzoną w szpitalu lub w sposób zdalny przez 3 do 22 tygodni) z brakiem leczenia, opieką audiologa, adaptacją do szumów usznych i innymi metodami eksperymentalnymi (przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, elektrostymulacja lub elektromagnetostymulacja, biologiczne sprzężenie zwrotne).
Porównując terapię behawioralną poznawczą z grupą nieleczoną, stwierdzono obecność słabych dowodów na poprawę jakości życia związanej z szumami usznymi (pod koniec leczenia). Dochodziło również do nieznacznej redukcji depresji i lęku. Odnotowano niewiele działań niepożądanych lub ich brak. W porównaniu z opieką audiologiczną, terapią adaptacji do szumów usznych i innymi rodzajami leczenia terapia poznawczo-behawioralna prawdopodobnie zmniejsza negatywny wpływ szumów usznych na jakość życia (dowody o jakości niskiej do umiarkowanej). Dowody dotyczące wpływu na depresję, lęk i ogólną jakości życia były mniej pewne. Nie zaobserwowano istotnych różnic między grupami w zakresie działań niepożądanych.
Nie obserwowano znaczącej różnicy w skuteczności pomiędzy terapią poznawczo-behawioralną prowadzoną w bezpośrednim kontakcie i w sposób zdalny. Podobnie nie było różnicy pomiędzy terapią indywidualną i grupową. Autorzy stwierdzili również, że wyniki odnoszą się do wszystkich osób z szumami usznymi, niezależnie od tego, czy mają ubytek słuchu.
Terapia poznawczo-behawioralna może skutecznie zmniejszać negatywny wpływ szumów usznych na jakość życia. Brak jest jednak dowodów na skuteczność długoterminową, tj. w okresie przynajmniej 6 - 12 miesięcy obserwacji. Istnieją dowody na rzadkie występowanie działań niepożądanych terapii u dorosłych z szumem usznym jednak ta kwestia wymaga dalszych badań. Terapia poznawczo-behawioralna szumów usznych może mieć niewielką dodatkową korzyść w zmniejszaniu objawów depresji, chociaż jakość dowodów w tej sprawie jest niepewna. Istnieją ograniczone dowody na skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej w szumach usznych w zakresie redukcji lęku, poprawy jakości życia związanej ze zdrowiem i negatywnej interpretacji szumów usznych.
W przyszłych badaniach należy dokładnie formułować pierwotne punkty końcowe, wielkość efektu próby, informacje o skutkach ubocznych i metody monitorowania działań niepożądanych. Autorzy zalecili, aby przyszłe badania uwzględniały oświadczenie stanowisko SPIRIT podczas projektowania protokołów badań, obliczania wielkości badanej grupy (z analizą mocy próby) oraz stanowisko CONSORT w zakresie raportowania wyników. Konieczne jest również badanie długoterminowej skuteczności (efekt pomiędzy 6 - 12 miesięcy) terapii poznawczo-behawioralnej szumów usznych i wpływu sesji przypominających na zwiększenie skuteczności i / lub opóźnienie lub zapobieganie nawrotom.
Interwencje zdrowotne i zatrudnienie bezrobotnych poszukujących pracy
Omawiany przegląd Cochrane ma na celu ocenę, czy interwencje zdrowotne mają wpływ na uzyskanie zatrudnienia przez bezrobotnych poszukujących pracy.
Wśród bezrobotnych odnotowano wyższe wskaźniki zarówno śmiertelności, jak i zachorowalności, w porównaniu do osób zatrudnionych. Ponadto ponowne zatrudnienie jest pozytywnie skorelowane z samooceną zdrowia i jakością życia. Pogorszenie stanu zdrowia i postrzegania zdrowia przez osoby bezrobotne może hamować ponowne zatrudnienie i redukować efektywność poszukiwania pracy.
W przeglądzie uwzględniono 15 randomizowanych badań kontrolowanych, w których prxebadano skuteczność 16 interwencji zastosowanych u 6397 bezrobotnych. Interwencje obejmowały terapię poznawczo-behawioralną, ćwiczenia fizyczne, doradztwo zdrowotne i konsultacje, lub łączyły terapię i szkolenie zawodowe. Średni wiek uczestników wynosił 38 lat.
Autorzy konkludują stwierdzeniem brakiem pewności, że w porównaniu z brakiem działań, interwencje terapeutyczne w przypadku osób bezrobotnych i poszukujących pracy zwiększają szansę zatrudnienia w perspektywie długoterminowej, chociaż średni okres obserwacji wynosił 4 miesiące. Autorzy zalecają prowadzenie badań z dłuższym okresem obserwacji ze względu na obiecujące perspektywy skuteczności i potrzebę wsparcia.
